انواع عطر و خط بوی عطرها

خط بوی عطرها بسیار متفاوت است. در عطرسازی، رایحه‌ها را در خانواده‌ها یا “خانواده‌های بویایی” دسته‌بندی می‌کنند. این یک سیستم طبقه‌بندی است که به ما کمک می‌کند درک بهتری از عطرها داشته باشیم.

یکی از معروف‌ترین این سیستم‌ ها، “دایره‌ی بویایی” است که توسط “کمیته فنی انجمن عطرهای فرانسه” ایجاد شده است. در این سیستم، رایحه‌های گرم، شیرین، تلخ و … لزوماً خانواده‌های جداگانه‌ای نیستند، بلکه بیشتر صفات یا نت ‌هایی هستند که در ترکیب با هم یک عطر کامل را می ‌سازند.

ویژگی انواع رایحه ها

بیایید این صفات و خانواده‌های اصلی را بررسی کنیم:

۱. رایحه‌های گرم (Warm Scents)

رایحه‌های گرم، حس آرامش، امنیت، گرما و اغواگری را منتقل می ‌کنند. این رایحه‌ها معمولاً متراکم، غنی و ماندگار بالا هستند و اغلب در نت پایه یک عطر یافت می‌شوند.

مهم‌ترین اجزای تشکیل‌دهنده‌ی رایحه‌های گرم:

کهربا: این یک رایحه‌ی کاملاً مصنوعی و خیالی است که از ترکیب وانیل، لابدانوم (صمغ گیاه) و رزین‌هایی مانند بنزوئین ایجاد می‌شود. رایحه‌ای (رزینی)، شیرین، حیوانی و بسیار گرم دارد.

وانیل: کلاسیک‌ترین رایحه‌ی گرم و شیرین. وانیل طبیعی رایحه‌ای کرمی، غنی و شیرین دارد که حس نوستالژیک و آرامش‌بخشی را القا می‌کند.

ادویه‌جات : ادویه‌ هایی مانند دارچین، میخک، فلفل سیاه، زنجبیل و زردچوبه. این رایحه‌ها تند، تیز و انرژی‌بخش هستند و گرمای فوری به عطر می‌بخشند.

چوب‌های گرم: چوب صندل  و چوب عود. چوب صندل رایحه‌ای نرم، کرمی و کمی شیرین دارد. عود رایحه‌ای دودی، حیوانی، پیچیده و بسیار لوکس و گرم است.

رزین‌ها: کندر ، مر و بنزوئین. این رایحه‌ها که از صمغ درختان به دست می‌آیند، بویی مذهبی، عمیق، کهربایی و دودی دارند.

مثال‌هایی از عطرهای با رایحه‌ی گرم: عطرهای شرقی  مانند Shalimar از گِرلن، عطرهای کهربایی-وانیلی مانند La Vie Est Belle از لانکوم، و عطرهای چوب عود مانند بسیاری از عطرهای برند Mancera.

۲. رایحه‌های تلخ (Bitter Scents)

رایحه‌های تلخ، اغلب پیچیدگی، ظرافت و شکوه را به یک عطر اضافه می‌کنند. این رایحه‌ها می‌توانند جلوه‌ی خاکی، سبز یا حتی دارویی داشته باشند و عطر را از حالت شیرین و ساده‌لوحانه دور کنند.

مهم‌ترین اجزای تشکیل‌دهنده‌ی رایحه‌های تلخ:

مرکبات پوست‌کنده: اگرچه خود مرکبات معمولاً ترش و تازه هستند، اما پوست آن‌ها (مانند پوست گریپ‌فروت یا نارنج) می‌تواند رایحه‌ای تلخ و گس داشته باشد.

رازیانه و بادیان: این رایحه‌ها دارای یک تلخی شیرین و (شبیه به شیرین‌بیان) هستند.

مشکم: این گیاه پایه‌ی اصلی نوشیدنی ابسنت است و رایحه‌ای بسیار تلخ، سبز و دارویی دارد. در عطر Absolu از Chanel به کار رفته است.

تمبر هندی: رایحه‌ای ترش و تلخ دارد.

برگ‌ها و ریشه‌های تلخ: مانند برگ تنباکو (که رایحه‌ای خاکی، شیرین و کمی تلخ دارد) و ریشه‌ی ایریس که رایحه‌ای پودری، خاکی و با ته‌مایه‌ای تلخ دارد.

کاکائوی خالص و قهوه: اگر بدون شکر استفاده شوند، رایحه‌ای عمیقاً خاکی و تلخ ارائه می‌دهند.

مثال‌هایی از عطرهای با رایحه‌ی تلخ: عطرهای Chypre (که در ادامه توضیح داده می‌شوند) اغلب دارای یک نت تلخ از oakmoss هستند. عطر Eau Sauvage از دیور با ترکیب رایحه‌های تلخ و ترش. بسیاری از عطرهای نیش که با برگ تنباکو یا مشکم کار می‌کنند.

۳. رایحه‌های شیرین (Sweet Scents)

رایحه ‌های شیرین، جذابیت فوری و احساسی کودکانه و شاد را برمی‌انگیزند. اما شیرینی در عطرسازی طیف وسیعی دارد؛ از شیرینی میوه‌ای و گلدار گرفته تا شیرینی خوراکی.

مهم‌ترین اجزای تشکیل‌دهنده‌ی رایحه‌های شیرین:

میوه ‌ها: توت فرنگی، هلو، انبه، گلابی و به ویژه میوه‌ های استوایی مانند اناناس و نارگیل. این رایحه‌ها معمولاً در نت بالایی قرار می‌ گیرند.

شیرینی‌ های خوراکی: این خانواده مدرن، مستقیماً از دنیای شیرینی‌پزی الهام گرفته است. مانند کَرَم کارامل، عسل، بادام زمینی، پودر کاکائو شیرین و قهوه‌ی کاراملی.

گل ‌های شیرین: یاسمن  و مریم‌گلی رایحه‌ هایی شیرین، سنگین و حیوانی دارند. گل سرخ نیز می‌تواند رایحه‌ای شیرین و عسلی داشته باشد.

وانیل و کهربا: همان‌طور که در بخش گرم گفتیم، این رایحه‌ها علاوه بر گرمی، شیرینی عمیقی به عطر می ‌بخشند.

مثال ‌هایی از عطرهای با رایحه‌ی شیرین: عطرهای گورماند مانند Angel از تیری ماگلر (با رایحه‌ی پودر کاکائو و کارامل) و La Vie Est Belle. عطرهای میوه‌ای مانند Bright Crystal از ورساچه. عطرهای گلدار شیرین مانند Alien از تیری ماگلر.

سایر خانواده‌های بویایی مهم:

برای کامل شدن بحث، باید به چند خانواده‌ی کلاسیک دیگر نیز اشاره کنیم:

۴. خانواده‌ی مرکبات (Citrus / Hesperide)

رایحه ‌هایی ترش، تازه و انرژی‌بخش که از پوست مرکبات مانند لیمو، نارنج، پرتقال و گریپ‌فروت به دست می‌ آیند. معمولاً پایه‌ی عطرهای ادکلن هستند و در نت بالایی قرار می‌گیرند. مثال: Acqua di Parma Colonia.

۵. خانواده‌ی چرم (Leather)

رایحه ‌هایی خشک، دودی، قدرتمند و مردانه (البته نه همیشه!). این رایحه می ‌تواند حس سوارکاری، کتاب‌های قدیمی و کلوب‌های مردانه را تداعی کند. اغلب با استفاده از قیر توس ایجاد می ‌شود. مثال: Tuscan Leather از تام فورد.

۶. خانواده‌ی چپر (Chypre)

این یک خانواده‌ی کلاسیک و بسیار پیچیده است. ساختار اصلی آن بر پایه‌ی ترکیب  (برگاموت) در نت آغازین، گل رز یا یاسمن در نت میانی، و (خزه بلوط) در نت پایه استوار است. رایحه‌ی نهایی: خاکی، سبز، مسحورکننده و با ته‌مایه‌ای تلخ و چوبی. مثال: Miss Dior (نسخه‌ی اصلی).

۷. خانواده‌ی fougère (فرن)

این خانواده عمدتاً برای عطرهای مردانه استفاده می‌شود. ساختار آن بر پایه‌ی ترکیب اسطوخودوس ، کومارین (رایحه‌ی علف تازه چیده شده و یونجه) و oakmoss است. رایحه‌ای سبز، عشقی، پودری و کلاسیک دارد. مثال: Drakkar Noir از گوچی.

نتیجه‌گیری، هنر ترکیب

هیچ عطری تنها یک رایحه ندارد. جادوی عطرسازی در ترکیب این نت‌ها و صفات است. یک عطر مدرن گورماند ممکن است:

شیرین باشد (به خاطر وانیل و کارامل)،

گرم باشد (به خاطر کهربا و چوب صندل)،

و حتی یک نت تلخ ظریف داشته باشد (به خاطر اسانس پرتقال تلخ) تا از شیرینی بیش از حد آن بکاهد و به آن عمق ببخشد.

هنگام تست یک عطر، سعی کنید این لایه‌ها را تشخیص دهید. ببینید چگونه رایحه از نت تازه و سریع بالایی، به گلدار و پیچیده‌ی میانی و در نهایت به عمیق و ماندگار پایه تبدیل می‌شود. این سفر بویایی، همان چیزی است که یک عطر را به یک اثر هنری تبدیل می‌کند.